De Bierkellerputsch; een mislukte couppoging met nationaal-socialistische ambities en een belangrijk keerpunt in de Duitse geschiedenis.
De Bierkellerputsch, ook bekend als de “Münchense Coup”, was een cruciale gebeurtenis in de geschiedenis van nazi-Duitsland. Op 8 en 9 november 1923 probeerden Adolf Hitler en zijn aanhangers een coup te plegen om de Beierse regering te onttronen en een nationaal-socialistische staat te vestigen. Hoewel de putsch mislukte, speelde het een belangrijke rol in de politieke ontwikkeling van nazi-Duitsland en de daaropvolgende machtsovername van Hitler.
De Bierkellerputsch vond plaats tegen de achtergrond van economische en sociale onrust in Duitsland na de Eerste Wereldoorlog. De hyperinflatie had de Duitse mark waardeloos gemaakt, waardoor veel mensen hun levensbesparingen verloren. De werkeloosheid was hoog en het gevoel van nationale vernedering door de nederlaag in de oorlog bleef diepgeworteld. Deze omstandigheden schepten een voedingsbodem voor extremistische bewegingen, waaronder de NSDAP (Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij) van Hitler.
Hitler, een gepassioneerde redenaar met een talent voor manipulatie, wist de woede en frustratie van het volk te benutten. Hij beloofde herstel van nationaal prestige, economische renaissance en een einde aan de “joodse samenzwering” die hij verantwoordelijk hield voor de ellende van Duitsland. Deze boodschap sloeg aan bij een deel van de bevolking, vooral onder veteranen die zich gediscrimineerd voelden na de oorlog.
De directe aanleiding voor de putsch was een verbod op de NSDAP door de Beierse regering in september 1923. Hitler zag dit als een kans om de macht te grijpen en besloot een gewelddadige coup te lanceren. Op 8 november 1923 hield hij een speech in de Bürgerbräukeller, een bierkeller in München, waarin hij de deelnemers op riep om de regering te onttronen.
De volgende dag marcheerden ongeveer 2000 Nazi’s, onder wie SA-leden (Sturmabteilung), naar het centrum van München. Ze hoopten de steun te krijgen van veteranen en andere groepen die ontevreden waren met de regering. De mars werd echter abrupt beëindigd toen de politie hen ophield en een schietgevecht uitbrak.
In het vuurpeloton vielen 16 mensen, waaronder vier politieofficieren. Hitler werd gearresteerd en veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf.
De Bierkellerputsch was een debacle voor Hitler en zijn beweging. Het mislukken van de coup leidde tot de ontmanteling van de NSDAP en de opsluiting van veel prominente leden.
Hoewel de putsch een mislukking leek, bleek het op lange termijn juist een belangrijke stap te zijn in Hitlers weg naar de macht.
Tijdens zijn gevangenisstraf schreef Hitler zijn boek “Mein Kampf” waarin hij zijn politieke ideologie uitlegde en zijn plannen voor een nieuwe orde in Duitsland beschreef. Het boek werd een bestseller en verspreidde Hitlers ideeën onder een breder publiek.
De putsch had ook een andere belangrijke consequentie: het creëerde de mythe van Hitler als een heldhaftige revolutionair die gevangen was genomen door een kwaadaardige staat. Deze propaganda, gecombineerd met Hitlers charisma en de politieke instabiliteit in Duitsland, zou hem later helpen om aanhang te verzamelen en uiteindelijk de macht over te nemen.
Tabel 1: Belangrijkste spelers bij de Bierkellerputsch
| Naam | Rol |
|---|---|
| Adolf Hitler | Leider van de NSDAP |
| Erich Ludendorff | Eerste Wereldoorlog generaal, steunde de putsch |
| Gustav von Kahr | Beiers premier |
| Otto von Lossow | Commandant van het Beierse leger |
De Bierkellerputsch is een fascinerende gebeurtenis die ons veel kan leren over de opkomst van het nazisme. Het laat zien hoe extremistische ideologieën kunnen profiteren van economische en sociale onrust, en hoe gewelddadige acties soms onverwacht politieke winst kunnen opleveren, zelfs als ze mislukken.